Dom Budowa, Ogrzewanie, Instalacje, Wnętrza, Remont
Powiązane artykuły
W ostatnich latach wracają do łask naturalne pokrycia dachowe – strzecha, gont, pokrycia łupkowe oraz hit ostatnich lat – zielone dachy. Dobór odpowiedniego, naturalnego pokrycia pozwala na podkreślenie niepowtarzalnego – tradycyjnego lub nowoczesnego charakteru budynku i odpowiednie wkomponowanie go w otoczenie. Naturalne pokrycia dachowe pięknie uzupełniają wygląd budynków zbudowanych z bali drewnianych lub mających elewacje pokryte naturalnymi materiałami takimi jak np. kamień. Mimo iż droższe od tradycyjnych dachówek lub blachy, fachowo zamontowane pokrycia naturalne przetrwają nawet kilkadziesiąt lat nadając budynkom specyficzny i niepowtarzalny wygląd.
Czym kierować się wybierając optymalne pokrycie naturalne?
Na wybór pokrycia naturalnego najlepiej zdecydować już na etapie projektowania domu lub wyboru jego lokalizacji. Charakter planowanego pokrycia determinuje nośność konstrukcji dachu. Pokrycia naturalne takie jak słoma są z reguły ciężkie ( ponad 50 kilogramów na metr kwadratowych) i wymagają solidnej więźby dachowej, z kolei gont lub wióry są znacznie lżejsze więc i konstrukcja dachu nie musi być tak solidna. Istotne jest także pochylenie planowanych połaci i stopień skomplikowania konstrukcji całego dachu. Przy skomplikowanych projektach warto wybrać gont. Decydując się na zielony dach nie należy wybierać na budowę zacienionych miejsc, ponieważ pokrycia naturalne będą narażone w nich na zarastanie przez glony i mchy i szybką degradację.
Przegląd tradycyjnych pokryć naturalnych
Z pokryciami naturalnymi najbardziej kojarzą się strzechy, znane i powszechnie stosowane przez wieki. Mają one bardzo dobre właściwości akustyczne i termoizolacyjne zarówno w warunkach letnich, jak i zimowych. Pokrycie o grubości wynoszącej 25-40 cm ma współczynnik przenikania ciepła wynoszący U = 0,17-0,27 W/(m2K). Wadą strzechy jest łatwopalność, dlatego mimo stosowanej impregnacji konieczna jest rozwaga w czasie użytkowania. Ponadto strzechy są jednym z najcięższych pokryć o masie dochodzącej nawet do 80 kg/m2 i o trwałości sięgającej nawet stu lat.
Innym pokryciem naturalnym są gonty drewniane, które kiedyś stosowano do krycia dworów, domów góralskich oraz chałup. Pokrycie to współcześnie jest zazwyczaj używane w domach nawiązujących do architektury regionalnej lub dworkowej. Gonty wykonywane są z łupanego drewna iglastego (jodłowego lub świerkowego) i formowane w deseczki o przekroju wydłużonego trójkąta równoramiennego, długości 40-60 cm, szerokości 6-14 cm z wyżłobionym wpustem wzdłuż grubszej krawędzi. Łupanie zapewnia im odporność na warunki atmosferyczne, ponieważ nie dochodzi do przecięcia wiązek przewodzących drewna. Takiej cechy nie mają gonty cięte maszynowo. Dla zwiększenia trwałości gontów warto je zaimpregnować, zaś w przypadku gontów ciętych jest to wręcz konieczne. Gonty mają masę wynoszącą 30-50 kg/m2, a ich trwałość wynosi nawet 50-70 lat.
Podobnym pokryciem są wióry osikowe, które obecnie są tańsze od strzech lub gontów drewnianych. Połać dachu pod pokrycie wiórami może być ołacona lub w pełni odeskowana. Wióry układa się w kilku, zwykle 9 warstwach, które są przybijane do poszycia. Masa pokrycia o łącznej grubości około 5 cm wynosi niecałe 20 kg/m2 zaś trwałość dobrze ułożonego i zaimpregnowanego pokrycia wynosi około 40 lat.
Innym pokryciem naturalnym, stosowanym w przeszłości i wracającym do łask są płytki łupkowe. Łupek jest skałą osadową, która łatwo daje się dzielić na płaskie płyty, które później są wykorzystywane jako pokrycie dachowe. Są one niepalne, mają stałe zabarwienie a ich trwałość może sięgać ponad 100 lat. Jest to pokrycie o masie od 30 do 50 kg na metr kwadratowy (w zależności od grubości płytek). Łupek jest pokryciem bardzo trudnym w montażu dlatego do krycia nim dachów należy wybierać osoby, które przebyły odpowiednie przeszkolenie i mają stosowne referencje. W innym przypadku wszelkie błędy podczas instalacji bardzo szybko zmienią się w koszmar inwestora. Ponadto wybór samego łupka nie jest prosty. Na rynku dostępny bywa łupek z domieszkami obcych minerałów, które wpływają na jego właściwości. Wysokiej jakości łupek można poznać m.in. po gwarancji sięgającej kilkudziesięciu lat a wybierając surowiec warto dowiedzieć się, czy pochodzi on z certyfikowanej kopalni.
Wybór pokrycia dachowego nie jest więc prosty i decydując się na konkretne rozwiązanie powinno się uwzględniać zarówno możliwości finansowe, jak i lokalne uwarunkowania takie jak plan zagospodarowania przestrzennego lub lokalne warunki pogodowe. Dobrze wybrane i prawidłowo położenie pokrycie będzie zdobiło i chroniło dom przez wiele lat, zaś źle dobrane stanie się źródłem zgryzot i problemów szybciej niż jesteśmy sobie wyobrazić.
